Wyrób papieru
Najważniejsza różnica między poprzednikami papieru (papirusem, tapą i in.) a prawdziwym papierem polega na procesie produkcyjnym oraz użytych materiałach.
Pierwszy papier przygotowywano w następujący sposób:
Papier lany
Papiernicy w Nepalu do robienia papieru najczęściej używają łyka roślin z rodziny wawrzynkowatych. Łyko moczono i po usunięciu zewnętrznej ciemnej części gotowano w ługu z popiołu drzewnego. Wygotowane łyko ubijano młotkiem aż włókna się rozluźnią. W drewnianym korycie przygotowuje się z tego rozcieńczoną zawiesinę. Jej porcję nalewa się do pływającej po wodzie formy, która składa się z drewnianej ramy i grubej tkaniny. Zawiesinę rozprowadza się rękoma równomiernie po całym sicie. Ostrożnie, uważając na poziome ustawienie formy, podnosi się ją do góry, by woda mogła odpłynąć. Tworzy się w ten sposób warstwa włókien - arkusz papieru. Dopiero po wysuszeniu na słońcu lub w pobliżu ognia gotowy arkusz można łatwo zdjąć z sita. Ta metoda ma jedną wadę - na każdy arkusz potrzebna jest osobna forma, która może być użyta dopiero po wyschnięciu arkusza.
Papier czerpany
Papier wytwarzano ręcznie, arkusz po arkuszu. Początkowo z juty, lnu i konopii, później również z bawełny i drewna. Surowiec wpierw moczono przez kilka tygodni, następnie macerowano otrzymując w ten sposób pulpę, zawierającą rozdzielone włókna surowca. Potem zanurzano w tej masie ramę z rozciągniętą gęstą siatką, na której, po jej podniesieniu - zaczerpnięciu, a następnie równomiernym potrząsaniu osadza się cienka warstwa włókien. Po odciśnięciu wody arkusz oddzielano od formy i suszono. Zasadniczo ta technika wytwarzania papieru pozostała niezmieniona do dziś, chociaż mocno zmieniono metody przygotowania włókien, pozbywania się wody, prasowania i suszenia.
Wyrób papieru
Etap końcowy - czerpanie i suszenie papieru
Produkcja papieru
Do 1850 r. podstawowym surowcem do produkcji papieru były szmaty lniane i bawełniane, z których uzyskiwano papier doskonałej jakości. Trzeba było jednak znaleźć nowy materiał do produkcji papieru. Zaczęto wówczas stosować masę drzewną wyrabianą z miękkiego drewna, najczęściej drzew iglastych. Wysokiej jakości papier dokumentowy lub papeteryjny zawiera trochę masy ze szmat. Często klejony jest kazeiną pozyskiwaną z mleka. Uszlachetniony chemicznie ścier drzewny wykorzystuje się na papier gazetowy (zawiera sporo ligniny). Luźno splecione włókna nadają miękkości serwetkom i rolkom papieru toaletowego. Taki papier uszlachetniają żywice naturalne, dające higroskopijność. Tzw. papier bezdrzewny pozbawiony jest ligniny - dzięki temu nie żółknie na świetle.
Proces produkcji niepowlekanego papieru bezdrzewnego